UY SHAROITIDA MAYONEZ
TAYYORLASH MUMKINMI?
Yangi 2024 yil kirib kelishiga ham sanoqli
kunlar qoldi. O‘z navbatida uy bekalari hozirdan bayram dasturxoniga qanday
taomlar va turli salatlaru shirinliklar tayyorlash haqida bosh qotirishmoqda.
Yangi yil
dasturxonida salatlar mayonez mahsulotidan tayyorlanishi tabiiy. Ayniqsa mayonezli salatlarni ko‘pchilik sevib
iste’mol qiladi.
Shu o`rinda
uy sharoitida mayonez tayyorlash mumkinmi, mayonezning foydali jihati nimada,
zararli tomonlarichi, degan savollar yuzaga keladi.
Uy
sharoitida mayonez tayyorlash mumkinmi?
Uy
sharoitida tayyorlangan mahsulotlarning
aksariyati foydali va mazali
hisoblanadi. Ammo ko'p hollarda uy
sharoitida tayyorlangan mahsulotlarning sanitariya-gigiyena qoidalariga rioya
qilmasdan tayyorlash holatlariga guvoh bo'lamiz.
Mayonez -
qaymoqsimon massa bo'lib, u tozalangan va deodorizatsiyalangan o'simlik
moylaridan tayyorlanadi. Oqsil va turli xil ta'm beruvchi komponentlar va
ziravorlar qo'shiladi. Ushbu mahsulot inson iste'moli uchun, asosan, salatlar
tayyorlash jarayonida foydalaniladi.
Do‘konlarda
sotiladigan mayonez saqlash muddatini bir oygacha uzaytiradigan ta'm
kuchaytirgich va oziq qo‘shimchalar tufayli zararli bo‘lishi mumkin. Biroq
doko'nlardagi mayonezlarda albatta yaroqlilik muddati hamda ishlab chiqarilgan
manzili va tarkibida nimalar borligi aks etilgan holda bo'ladi.
❓Mayonezning foydali jihati nimada?
Uning
tarkibidan o‘simlik moyi, tuxum sarig‘i, xantal va turli ziravorlar joy olgan.
Demak, mayonez ajinlar va qon-tomir kasalliklari bilan kurashuvchi E vitaminiga
boy. Qolaversa, unda ko‘zni o‘tkirlashtiruvchi va teri salomatligini
ta’minlovchi A vitamini ham mavjud.
Zararli
tomonlari nimalardan iborat?
Mayonezni
ko‘p iste’mol qiluvchilarni ortiqcha kaloriyalar yig‘ilishi “ta’qib qiladi”.
Chunki 100 gr. mayonez 660 kkal kaloriya degan gap. Qaddi-qomatingizga zarar
keltirmaslik uchun kuniga mayonezdan bir osh qoshiq iste'mol qilish tavsiya
etiladi. Bu miqdordan ortig‘i, albatta ortiqcha.
Yog‘
hissasiga qarab mayonez:
-yuqori
kaloriyali — 55 foizdan ortiq;
-o‘rtacha
kaloriyali — 40-50 foiz;
-kam
kaloriyali — 40 foizdan kamroq bo‘ladi.
🔹Mayonezni uy sharoitida tayyorlash aslo mumkin emas. Negaki, uy sharoitida tayyorlangan
mayonezda ovqatdan zaharlanish holatlari kelib chiqishi mumkin. Bunga sabab esa
uy sharoitida tayyorlangan mayonez hech qanday sanitariya-gigiyena qoida va
me'yorlariga javob bermasdan tayyorlanishidir. Shuningdek, idishlarni to'liq
sterelizatsiya qilish ham mushkul. Mayonezni uyda tayyorlash jarayonida klinik
sinovlardan o'tmasligi, organoleptik, mikrobiologik, fizik va kimyoviy
xossalari tekshirilmasligi buning yaqqol isbotidir.
🔹Mayonez ishlab chiqarishda bir necha usullardan
foydalanishadi, masalan:
Sovuq
jarayon va yarim issiq. Yarim issiq usul 95 darajagacha qaynatilgan suvga
asosiy komponentlarni qo'shishni o'z ichiga oladi. Olingan massa 65 darajaga
qadar sovutiladi, so'ngra emulsifikator va moy bilan aralashtiriladi. Tabiiyki,
bunday usullarni uy sharoitida qilishning aslo iloji yo'q.
Mayonez
mahsulotidan tayyorlangan eguliklarni uni ko‘p iste’mol qilish salomatligimiz
uchun zararli hisoblanadi. Bunday hollarda shifokorlar mayonez o‘rnini bosuvchi
mahsulotlarni iste'mol qilishni tavsiya qilishadi. Shuningdek, mayonez qo'shib
tayyorlangan salatlarni bir qancha vaqt davomida saqlab, keyin iste'mol qilish
ham mumkin emas.
Sanepidqo`mita Axborot xizmati